Juan Joxe Agirre omendu dute memoriaren aldeko «artisau nekaezina» izategatik

Juan Joxe Agirre omendu dute memoriaren aldeko «artisau nekaezina» izategatik

Gipuzkoako Foru Aldundiak Juan Joxe Agirrek egindako lan aitzindaria aitortu nahi izan du Lazkaon egin den ekitaldian

Juan Joxe Agirre beneditar artxibozaina omendu du Gipuzkoako Foru Aldundiak herriaren memoriaren alde «artisau nekaezina» izateagatik. Lazkaoko Beneditarren Artxiboaren sortzailea sortzailea, «Euskal Herriko memoria historikoa eta gertuko memoria zaintzen egindako lanagatik» aitortu nahi izan dute.
Ekitaldia Lazkaoko beneditarren elizan egin dute. Izaera herrikoia izan du, eta asko izan dira bertaratu direnak. Giza Eskubideen eta Kultura Demokratikoaren foru zuzendaritzak antolatu du aitortza, Lazkaoko Udalaren eta Lazkaoko beneditarren laguntzarekin.

«Herri baten memoriak behar ditu ikerlariak, ekintzaileak, aitzindariak, militanteak, langileak eta artisauak… Juan Joxe Agirrek egindako bideak dimentsio horiek guztiak batzen ditu», aitortu du Eider Mendoza diputatu nagusiak, eta lan horretan «aitzindari eta artisau» gisa definitu du elizgizon alegiarra. Berarekin batera, Kepa Zubiarrain Lazkaoko alkateak eta erakundeetako hainbat ordezkarik parte hartu dute. Lazkaoko Oinarin Dantza Taldeak, Garikoitz Mendizabal txistulariak, Aitor Furundarena soinujole ordiziarrak eta Lazkaoko Abesbatzak ere hartu dute parte. Felipe Altuna eta Aizpea Garmendiaren bertsoekin batera, guztiek dimentsio artistiko eta herrikoia eman diote omenaldiari.

Omenaldiaren helburu nagusia izan da Agirrek euskal historia garaikiderako funtsezkoa den artxibo bat sortzen eta gordetzen egindako lan baliotsua aitortzea. Lazkaoko Beneditarren Artxiboaren sortzailea, Agirrek mende erdi baino gehiago darama euskal kulturarekin eta politikarekin zerikusia duten dokumentuak kontserbatzen. Dokumentu horietako asko diktadura garaian jaso ziren, zentsura eta klandestinitate garaietan. Haren lana funtsezkoa izan da ondare hori ikertzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat eskuragarria izango dela bermatzeko.

Mendozak adierazi du Gipuzkoak eta Euskal Herri osoak «nabarmen» egin dutela aurrera azken hamarkadetan beren memoria historikoaren eta oraintsukoaren ezagutzan eta garapenean, Juan Joxe Agirre bezalako pertsona eta taldeen lanari esker. Izan ere, bere ustez, Alegiako monjeak euskal kultura eta politikarekin lotutako materialak biltzen hasteko «bisioa eta ausardia» izan zuen, baita gure gizartea «frankismoaren iluntasunean» zegoenean ere. «Gerora ere, diktaduraren ondoren sentitu eta jaso dituen mehatxuen gainetik jarraitu duen lana», baloratu du, horrela «euskarari eta euskal kulturari izugarrizko ekarpena» eginez. «Gure herriaren historia eta azken hamarkadetan gure herrian gertatu den guztia ezagutzeko ezinbesteko funtsa» sortu du, «betiere ikertzaileen eta gizarte osoaren eskura jartzeko asmoz», gehitu du.

Horregatik guztiagatik, Agirreren lanaren ildoari jarraitzeko konpromisoa agertu du diputatu nagusiak, gure herriaren memoria historikoa «urratsez urrats, modu partekatuan» berreskuratzen eta babesten jarraitzeko, horrela euskara eta euskal kultura indartzen jarraitzeko eta, baita ere, Gipuzkoako gizartearen baitan «kultura demokratikoan sakontzeko». «Iraganeko akatsak ez errepikatzeko, egungo eta etorkizuneko bizikidetza bermatzeko, gizarte arduratsu gisa etorkizunerantz aurrera egiteko, herri batek bere historia aztertu eta ezagutzeko aukera izan behar du. Lurralde eta herrialde aurreratua izan nahi badugu, funtsezkoa da Giza Eskubideetan oinarritutako kultura politiko demokratiko sendo batean aurrera egitea, ahalegin kolektibo honekin jarrai dezagun», azpimarratu du.

Juan Joxe Agirreren ibilbidea

Oroigarri gisa, Antxon Mendizabal Mendi eskultorearen artelan bat jaso du Juan Joxe Agirrek. Lazkaoko Beneditarren Monasterioko liburutegiaren kudeaketa bere gain hartu zuen 1970ean, Montserrateko abadian Bibliotekonomiako prestakuntza osatu ondoren. Orduz geroztik, gehienbat beste liburutegi batzuetan artxibatzen ez ziren materialak biltzen aritu zen, hala nola panfletoak, kartelak, pegatinak eta erbestean sortutako argitalpenak. Bere etengabeko ahaleginari esker, urteetan zehar sortu duen artxiboa euskal memoria historikoaren zutabe bihurtu da, dokumentu-ondare zabala gorde eta gizartearen esku jarri baitu. Laudatio hitzaldi batean laburbildu du ibilbide hori Mari Karmen Garmendiak, Kultura sailburu ohiak, Lazkaoko artxiboarekin aspaldidanik harreman estua duenak.

2011z geroztik, Lazkaoko Beneditarren Fundazioak kudeatzen du Agirrek sortutako funtsa, eta beneditarren komunitateak, Lazkaoko Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak osatzen dute, ondare baliotsuarekin jarraitzeko eta indartzeko asmoz. Gaur egun, 80.000 kartel, 35.000 eranskailu, 8.000 aldizkari, 150 bilduma dokumental baino gehiago eta dohaintza bidez jasotako 70 artxibo biltzen dituen bilduma bat dago artxiboan. Horiek guztiak funtsezkoak dira Gipuzkoako eta Euskadiko garapen historiko garaikidea aztertzeko eta ulertzeko.

Bere ibilbidean zehar, hainbat sari eta sari jaso ditu Agirrek, besteak beste, Sabino Arana Saria (1995), Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokaren Argizaiola Saria (1998), Euskal Pen Klubaren ohorezko idazluma (2007) eta Alegiako Seme Kutun izendapena.