Zizurkildik Urkamendira
Zizurkilgo Plazatik abiatuta adin guztietako pertsonentzako egokia den ibilbidea egingo dugu Urkamendira
Ibilbide motza eta erraza egingo dugu Zizurkilgo plazatik abiatuta, adin guztietako pertsonentzako egokia. Pedro Mari Otañoren plazatik abiatuko gara Teodoro Hernandorena kalean barrena, udaletxera bidean. Frontoiaren, eskolaren eta udaletxearen ondotik igaroko gara eta errepidean gora jarraituko dugu hilerrira iritsi arte.
Ordu laurden inguruko bidea daramagunean, hilerria pasa eta errepidea estutu egingo da, Iartza auzorako jaitsiera hasten denean. Metro batzuk ibili ondoren, eskubiko aldean mendi-bide bat ikusiko dugu, putzuz inguratutako zuhaitz baten atzean. Egurrezko pasabidetik igaroko gara eta mendian gora abiatuko gara. Bidea nahiko hondatua dago zati honetan traktoreen gurpilengatik eta kontuz igarotzea komeni da, batez ere euria egin badu.
Segituan bidea bitan zatituko da, eta zuzen jarraituko dugu, bide nagudia ezkerretara utziz. Aldapa motza baino desnibel handikoa igoko dugu eta minutu gutxian iritsiko gara Urkamendiko tontorrera. Bertatik Aiztondo bailarako herri guztiak ikusi ahal izango ditugu egun argietan. Itzulera bide beretik egingo dugu.
- Iraupena: 25 m.
- Distantzia: 2 km.
- Zailtasuna: erraza
- Desnivela: 50 m.
- Irteera: Zizurkilgo plaza
Inguruan
Zizurkilgo Udaletxea
Plazatik berrehun metrora dago Udaletxea. Zizurkilek 1615ean lortu zuen Tolosarekiko independentzia eta hiribildu titulua. Hasiera batean kontzejua Agurtzeaga etxean elkartzen zen eta, XVIII. mendearen hasieran egungo udaletxea eraiki zen, lehen biltzen ziren etxearen parean. Istorioak dioenez, herriko jauntxoak ziren Donemiliagatarrei bizkarra emanez eta beraien lurretatik kanpo. Hiru altuerako eraikina da, oinplano laukizuzenekoa. Aurrealdea harlanduz egina dago eta beste hiru hormak harlangai-tzez. Fatxadaren goian, erdialdean, herriko armarri zaharra dago, Belateko guduan hartutako hamabi kainoiak irudikatzen zituena.
San Millan eliza
Donemiliaga edo San Millan eliza XVI. eta XVII. mendeen artean eraiki zen, adituek diotenez, aurretik zegoen beste eraikin baten aztarnen gainean. Izan ere, Zizurkilgo aipamen zaharrena 1390ekoa da. Nabe bakarreko eliza da, gurutze-gangarekin, eta barroko estiloko atearekin. Deigarria da atariko egurrezko egitura. Erretaula nagusia Felipe de Azurmendik egina da, XVIII. mendean. Alboetan, berriz, bi erretaula ditu. Jesusen Bihotzari eta Amabirjin Sortzez Garbiari eskainiak.
Urkamendi gaina
Eskualdeko begiratoki ederra da Urkamendiko gaina. Sei herrigune ikus daitezke, eta diotenez, inguruko hamalau herrietako kanpaiak entzuten omen dira bertatik. Tontorrak azken mendeetako historia ere gorde-tzen du. Mendi magalean, Villabonarako errepidearen ondoan kokatzen zen Luzuriaga baserriaren aurrean hilarri bat aurkitu zen. Gaur egun Udaletxean dute ikusgai. Gainera, tontorrean karlisten gotorlekua egon zen 1873-74 artean.
Xanpora
Zelai heze eta eguzkitsuetan hazten den landarea da xanpora, ‘Cardamine pratensis’. Metro erdi inguru hazi daiteke eta udaberrian lore txuri edo arroxak botaten ditu, gurutze forman. Gure inguruan erraz ikus badaiteke ere, Espainia mailan babestuta dagoen landarea da. Landarea medikuntza naturalean erabili izan da indigestio kasuetarako baita jateko gogo handiak baretzeko. Hostoak jangarriak dira gordizik zein egosita, eta entsaladetan gehitu daitezke, baita loreak ere.
Txantxangorri aldizkaria etxean jaso nahi baduzu, erreportajeak online argitaratu aurretik, egin zaitez harpidedun hemen.Erreportajea gustatu bazaizu, jarrai iezaguzu sareetan (X, Facebook eta Instagram) gure edukiez gozatzeko. Gainera, proposamen edo iradokizunen bat helarazi nahi badiguzu, txantxangorri@txantxangorri.info helbidera idatz diezagukezu. |
